فوکو و بازنمایی بنبست جامعه مدرن
چندى پیش همایش «آنان که مى اندیشند» (ویژه بررسى آرا و اندیشه هاى میشل فوکو) به همت کانون اندیشه جوان و همکارى بسیج دانشجویى در تاریخ ۸۶/۷/۲۹ در دانشگاه تهران برگزار شد و بزرگانى از اندیشمندان ایرانى از جمله دکتر حسین کچوئیان در آن همایش سخنرانى کردند. آنچه در پى مى آید متن مقاله اى است که ایشان به صورت سخنرانى ارائه داده است.
فوکو اندیشه هاى بسیار سختى دارد. تعداد زیادى از متفکرین و شارحین فوکو به صراحت گفته اند که اندیشه هاى وى را نفهمیده اند یا نمى توانند به صراحت بگویند که وى چه مى گوید! نوع فکر و ماهیت کار فوکو و اصطلاحات ابداعى متعددى که وى براى ارائه فکرش ایجاد کرده، منشأ فهم هاى متفاوت از کار او شده است. لذا ممکن است فهم من از فوکو هر چند مستند است، داراى تمایز ها و تفاوت هایى نسبت به آراى دیگران باشد.
به نظر من دیگر زمان آن گذشته است که مواجهه ما با متفکرین جوامع دیگر همانند مواجههاى باشد که ما در یک قرن اخیر و قبل از این تحولات معرفت شناسانه با آن ها داشته ایم. ما نمى توانیم بدون لحاظ کردن نسبت یک متفکر با فضاهاى فکرى ما و ارتباط معرفت شناسانه و محتوایى اندیشه او با اقتضائات زمانى ما، از او استفاده کنیم. علاوه بر این لازم به ذکر است که نوع درک فوکو از عقلانیت و تلقى وى از کار فکرى و روشنگرانه، او را یک متفکر خاص، محلى و مقید به شرایط زمانى- مکانى مشخص نموده است. یعنى فکر فوکو نیز اجازه نمى دهد که وى را فراتر از موضوعات، مقولات و فضایى که او در رابطه با آن صحبت کرده است، استفاده کنیم. اگر چنین است که فوکو متفکرى است محلى و خاص و گفته هایش مقید به شرایط خود اوست این سؤال مطرح مى شود که اهمیت خواندن آثار فوکو در چیست و ما چرا باید او را مطالعه کنیم
- ۹۲/۰۶/۰۵