بازخوانی دستور رهبر انقلاب درباره اسلامی کردن دانشگاهها؛مسولان پاسخ دهند؟
از سوی دیگر شاید تصور شود موضوع اسلامی شدن دانشگاهها برای
نخستین بار پس از پیروی انقلاب اسلامی طرح و در دستور کار قرار گرفته اما در واقع
پیشینه این موضوع به لحاظ تاریخی به پیش از انقلاب باز می‌گردد چرا که این
عنوان برای اولین بار در اواخر دهه ۴۰ توسط حضرت امام خمینی(ره) به کار برده شد.
با پیروزی انقلاب اسلامی، این مسئله به صورت جدی در دستور کار انقلاب قرار گرفت و
به دلیل فضای خاص سیاسی و حاکمیت برخی عناصر وابسته در دانشگاهها در نهایت منجر
به حضور نیرو‌های انقلاب در دانشگاهها و آغاز جنبشی شد که بعد‌ها
به "انقلاب فرهنگی" موسوم شد.
در سال 59 با صدور پیام انقلاب فرهنگی از سوی امام(ره)، دانشگاه ها به مدت 3 سال
تعطیل شدند و شورای انقلاب فرهنگی تشکیل شد. در نتیجه اصلاحات انجام شده، چند واحد
معارف به درس‌ها اضافه و تعدادی از اساتید حذف شدند اما روح سکولار علوم وارداتی همچنان
در دانشگاه ها باقی ماند.
در نتیجه همین روح سکولار، در بعد علمی تنها شاهد بازخوانی و تمرین مبانی مقدس!
علوم انسانی و جامعه شناسی غرب بوده ایم که با فرهنگ و ویژگی های جامعه ما کاملا
بیگانه است؛ در بعد سیاسی حوادثی چون فتنه 78 و 88 را رقم خورده و در بعد فرهنگی
هم اوضاع نامطلوب و در برخی حوزه ها اسف بار است.
اما حرکت بعدی در این زمینه مربوط به سال ۶۶ است که در این سال نخستین
مصوبه به نام "آئین‌نامه حفظ و حدود آداب اسلامی" که بخش عمده‌ای
از آن مربوط به دانشگاهها بود به تصویب رسید و در سال ۷۵ نیز شورای عالی انقلاب
فرهنگی "سند دانشگاه اسلامی" را به تصویب
رساند.
گذشته از تلاش‌هایی که تا به امروز در این خصوص صورت گرفته، فضایی که امروز در
دانشگاه‌های کشور حاکم است، حکایت از آن دارد که با وضع مطلوب و نیل به آنچه از آن
به عنوان اسلامی شدن دانشگاهها نام برده می‌شود، فاصله زیادی داریم البته مقام
معظم رهبری طی دیداری با اعضای نمایندگی رهبری در دانشگاهها در تیر ماه 89
در عین اشاره به لزوم اسلامی شدن دانشگاهها متذکر شدند:
"بعضى فقط روى نقاط منفى نگاه می‌کنند؛ گاهى هم که ما از دانشگاه و دانشجو و
جوان تعریف می‌کنیم، به خودشان می‌گویند که لابد اینها از فلان مفسده و فلان
اشکالى که وجود دارد، خبر ندارند؛ نه، این مسئله‌ى بى‌خبرى نیست؛ ما از بخش‌هاى منفى و از قسمت‌هاى تاریک خیلى هم بى‌خبر نیستیم ... شما نگاه کنید به واقعیت‌هاى درخشانى که در محیط دانشجوئى از لحاظ
دینى هست؛ انسان میفهمد که خیلى مهم است. همین مواردى که بیان کردند - این اعتکاف‌ها، این نماز جماعت‌ها، این حضورهاى فعال در مواقع حساس
و در مراکز حساس، این اردوهاى جهادى، این فعالیت‌هاى سازندگى - اینها خیلى مهم
است."
اما تاکید رهبری بر این مسئله برخواسته از اشرافی بوده که ایشان بر فضای حاکم بر
دانشگاه‌های کشور داشته‌اند به گونه‌ای که معظم‌له در این خصوص اظهار داشته‌اند:
"اینجانب از راه‌هاى گوناگون از حقایق محیط‌هاى
علمى و دانشگاهى کسب اطلاع مى‌کنم و با طبیعت دانشگاه نیز آشنایى دارم و بر همین
اساس با همه وجود معتقدم که در ایران اسلامى، دانشگاهها به لحاظ علمى، روشن‌بینى
دینى و عمق ایمان مذهبى، رشد زیادى کرده، اما در عین حال هنوز دانشگاههایمان،
اسلامى نشده است."
مقام معظم رهبرى در عین حال هرگونه سستی و کم‌کاری در این زمینه را باعث عقب
ماندن شدید ملت دانسته و متذکر شده‌اند: "اکنون
زمان عمل است و باید با حکمت و تدبیر حرکت کرد، اگر چنین نکنید ملت چند سال به عقب
خواهد افتاد و خسارت خواهد دید و افتخار انجام این کار از شما سلب خواهد شد."
اما متاسفانه در طول این سال‌ها، اقدام درخور و بنیادی برای اسلامی شدن دانشگاهها
که مصداق "تحول بنیادین" که همواره مورد نظر و
تاکید مقام معظم رهبری بوده، صورت نگرفته است.اما معظم له در تعریف خود از "دانشگاه اسلامی" طی یکی از دیدار‌های خود تاکید داشته‌اند:
"من به طور خلاصه دانشگاه اسلامى را
دانشگاهى مىدانم که در آن، علم یک ارزش حقیقى است… شما باید علم را دوست
بدارید، ارزش بدانید، آن را براى خدا و با نیّت خالص دنبال کنید… علم را اسلام
قدسیت بخشیده، علم یک امر مقدس است؛ دنبال علم رفتن داراى قدسیت است. اینطور نیست
که علم مثل هر ابزار دیگرى، فقط وسیلهاى براى پول در آوردن باشد- حالا پول هم از
آن در مىآید- اما قدسیت علم باید حفظ شود؛ «العلم نور»؛ نور بودن علم باید مورد
نظر باشد و از جملهى شئون دانشگاه اسلامى، یکى همین است."
همچنین ایشان برقراری رابطه دانشگاه با
علماى دینى را از دیگر شاخصه‌های دانشگاه اسلامی دانسته و متذکر شده‌اند:
"شک نیست که رابطه دانشگاه با علماى دینى که معلّمان دین و اخلاق و امناى
معارف اسلامى مى باشند، تأثیر شایسته یى در صلاح دانشگاه و سَمتگیرى اسلامى و
رشد معنوى آن خواهد داشت و این چیزى است که براى آیندهى کشور و نظام جمهورى
اسلامى، داراى اهمیتى حیاتى است."
از سوی دیگر مقام معظم رهبری درخصوص لزوم اجرای احکام
اسلامی در دانشگاهها نیز فرموده‌‌اند:
"نکته مهم در دانشگاهها، روش حاکم بر دانشگاه است. در دانشگاهها، روش‌ها
و روابط، باید صددرصد اسلامى بشود که البته تا حدود زیادى شده است و مدیریت‌ها
باید براى اسلام در دانشگاهها، اصالت قائل بشوند … یعنى مدیر و دانشجویان و
استادان، اصالت را به اسلام بدهند و رعایت احکام اسلام را بکنند. ارزش‌هاى اسلامى در دانشگاه باید مورد مسابقه قرار بگیرد، اسلام در
دانشگاه غریب نباشد عمل و تعهد اسلامى یک چیز انگشتنما نباشد، نماز، امانت، صدق
گفتار، صفا، برادرى، عمل جهادى، درس خواندن از روى علاقه و صمیمیت، کمک به یکدیگر
در فراگیرى، تلاش براى تعمق در معلومات و دانشهاى مختلف رایج باشد."
با وجود همه این تاکیدات کم کاری و کم توجهی مسئولان بویژه وزارت علوم در راستای
تحقق دغدغه دیرینه اسلامی کردن دانشگاه ها، کاملا مشهود بوده است.
از زمان دستور صریحی که رهبر معظم انقلاب به مسئولان وزارت علوم دولت آقای هاشمی
دادند، تاکنون 16 سال می گذرد و 2 دولت دیگر روی کار آمده است، اما هیچ اقدام
درخور و روبه جلویی از مسئولان امر دیده نشده است.
به نظر می‌رسد اکنون انتظار افکار عمومی از مسئولان برای دادن توضیح در این باره
انتظاری به‌جا باشد. به واقع وقت آن رسیده که مسئولان دولت و دیگر نهادهای علمی و
حوزوی مسئول توضیح دهند تاکنون در این باره چه کرده‌اند و علت این همه کوتاهی در
این باره چیست؟
